O PROJEKCIE
Projekt „(Bio)dyskurs po katastrofie. Naturo-kulturowy status katastrof nuklearnych w Czarnobylu i Fukushimie” realizowany jest na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego z grantu Preludium Narodowego Centrum Nauki.
Badanie dotychczas pomijanych zjawisk mówi więcej o naszej kulturze i historii niż myślimy. W projekcie, analizując opowieści powstałe wokół stref skażenia w Czarnobylu i Fukushimie, pokazuję jak koncepcje kulturowe determinują postrzeganie środowiska. Refleksja nad relacjami człowieka z przyrodą może dużo powiedzieć o kulturze i ideologicznej retoryce określonego czasu, ale również skłonić do przemyślenia i zmiany postaw wobec więcej-niż-ludzkiego świata.
Przede wszystkim interesują mnie trzy kwestie. Po pierwsze badam jaki status ma środowisko w narracjach o katastrofie technologicznej oraz jak skażona przyroda wpływa na te opowieści. W szczególności interesuje mnie rola języka i obrazu w tworzeniu określonych praktyk kulturowych. Po drugie, w związku z tym, że doświadczanie przestrzeni postnuklearnych jest zakorzenione w konkretnym kontekście historycznym i kulturowym, analizuję jaką rolę w tworzeniu się relacji człowieka ze środowiskiem odgrywa pojęcie Natury. Po trzecie skupienie się na dwóch największych katastrofach nuklearnych, które są oddalone od siebie kulturowo i czasowo, pozwala zadać pytanie o istnienie ponadkulturowego doświadczania katastrofy nuklearnej oraz prześledzić retoryczne przesunięcia, które dokonały się w dyskursie na temat przyrody na przestrzeni dwudziestu pięciu lat. Pierwsza część badań poświęcona jest analizie dyskursu dotyczącego katastrofy elektrowni jądrowej w Czarnobylu oraz tej, która wydarzyła się w miejscowości Ōkuma w prefekturze Fukushima. Druga część projektu poświęcona została analizie pojęć warunkujących doświadczanie środowiska i kształtowanie jego kulturowego statusu oraz możliwych kierunków przemian, które dokonują się w tym polu.
W moim projekcie opieram się na archiwalnych i współczesnych materiałach prasowych, artykułach dotyczących obu katastrof, źródłach tzw. drugiego obiegu, przeprowadzonych wywiadach oraz materiałach dostępnych w Internecie: blogach, artykułach, stronach informacyjnych.
Podjęcie tematyki przestrzeni postnuklearnych jest istotne, ponieważ analiza awarii nuklearnych z perspektywy środowiskowej dostarcza użytecznych narzędzi do badania wpływu katastrof technologicznych na przemiany w kulturowych praktykach opisywania i doświadczania przyrody. To natomiast umożliwia moim zdaniem stworzenie nowych postaw wobec środowiska, które są ważne w kontekście postępujących zmian klimatycznych.
Kwestie poruszane na tej stronie analizuję również w następujących publikacjach:
- Umykająca radioaktywność. O skażonych ekosystemach i naukowych, splątanych opowieściach, „Czas Kultury” 4 (2021), s.162-170.
- Nuklearna katastrofa kapitalizmu. O polskich reakcjach na katastrofę elektrowni atomowej Fukushima Daiichi w Japonii, „Facta Facta Ficta Journal of Theory, Narrative & Media”, 7 (2021), s. 243-259.
- Today’s waste is tomorrow’s future: on the temporalities of two post-nuclear sites, [w:] The Temporalities of Waste. Out of Sight, Out of Time, pod red. Fiony Allon, Ruth Barcan oraz Karmy Eddison-Cogan, Routledge, Londyn i Nowy Jork 2020, s. 195-210.
- Radioaktywne kwiaty wiśni. Relacje Japończyków ze skażonymi obszarami wokół elektrowni Fukushima Daiichi, „Teksty Drugie” 1 (2020), s. 134-152.
- Co staje się Naturą? Rola posthumanizmu w tworzeniu nowych relacji człowieka ze środowiskiem, „Sensus Historiae” 38.1 (2020), s. 121-131.
- Promieniująca czasoprzestrzeń. O statusie czasu i przestrzeni czarnobylskiej zony, „Amor Fati” 9.1 (2018), s. 91-111.
- Największa taka katastrofa…’ O niewidocznych obrazach katastrofy Elektrowni Jądrowej w Czarnobylu, „Studia Europaea Gnesnensia” 17 (2018), s. 375-379.
Projekt „(Bio)dyskurs po katastrofie. Naturo-kulturowy status katastrof nuklearnych w Czarnobylu i Fukushimie” został sfinansowany przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu Preludium, na podstawie wniosku 2019/33/N/HS2/00268.